Oblivious

Wat een fijn openingswoord van Stef van Breugel, Directeur Museum Hilversum bij opening van Oblivious in Galerie Frank Taal!

Galerie Frank Taal
Opening expo Annabel Oostweeghel.
Oblivious. 5 februari 2016

“In 1839 introduceerde Louis Daguerre aan de Academie van Wetenschappen en de Academie van Schone Kunsten het procedé van de fotografie. Ach u weet het wel. Het begin met de lichtgevoelige platen in de Camera Obscura, over de werking van de met zilveroplossing bestreken glazen platen. Daquerre maakte ook de eerste foto waarop mensen te zien zijn vanuit zijn appartement aan de Rue de Temple. Je ziet in een menigte onscherpe mensen en koetsen, een schoenpoetser en zijn klant. Zij waren de enigen die langere tijd stilstonden en op de zelfde plaats bleven om vereeuwigd te worden.
In de museale wereld hebben we het over de Dutch View en ook wel over de Dutch Eyes. Zeg maar de Nederlandse manier van kijken. Evenals de Nederlandse vormgeving, internationaal bekend onder de naam Dutch Design, is er bij de Nederlandse fotografie sprake van een typisch ‘Hollandse’ perceptie. Er is altijd de ambachtelijkheid en het vakmanschap. En er is de conceptuele twist. Het schijnbaar moeiteloos switchen tussen autonoom en toegepast, tussen realiteit en suggestie, tussen het documentaire en de verbeelding.
De fotografie heeft de afgelopen jaren een vlucht genomen. Ook op At Rotterdam gaan we dat zien. En was u ook op Unseen?
Waarom? In essentie omdat het kijken door een camera een andere manier van kijken mogelijk maakte. Een manier van kijken die zo anders was dan wat de schilderkunst kende maar die de schilderkunst wel heeft beïnvloed. Denk maar aan de werken waarin het individu de schilder recht in de ogen kijkt zoals bij het Melkmeisje van Johannes Vermeer. Dat beeld is ontleend aan de fotografie.
In het werk van Annabel Oosteweeghel is een nieuwe jonge manier van kijken te vinden. Annabel studeerde audio-visuele Vormgeving aan de Academie St. Joost in Breda. In feite maakt zij een foto als een ‘still’ uit een film. Een stilgezet beeld. Zij zegt op haar website zelf dat haar foto’s meer zijn dan beeld, ze vertellen een verhaal. Ik weet niet of dat zo is. Ik denk dat zij wel een beeld maakt, maar een verhaal? En daarmee doet zij ons twijfelen. Oh natuurlijk; je ziet een vrouw in zo’n typisch jaren zestig jurk op een voor die tijd even typische zomerstoel die een tijdschrift leest. Maar is het dat wat zij mij laat zien? Nee er is op haar foto’s veel meer aan de hand.
Oosteweeghel is uniek in haar vertrekpunt. Zij fotografeert zo dat wij denken dat wij naar ons verleden kunnen kijken. Maar hoe betrouwbaar is onze herinnering? In de psychologie zeggen we al gauw dat wij beelden hebben van de verleden die niet waar hoeven te zijn. Maar wat is waar? In feite fotografeert Oosteweeghel de herinnering. Niet het verleden. En dat maakt haar visie op fotografie nieuw. Het is niet nieuw hoor. Marcel Proust met zijn boek A la recherche du Temps Perdu; ach dat ging daar over. Over de geur van lindebloesem in het cake-je bij de thee. Waar het nu over gaat is de overtuigende manier waarop Annabel Oosteweeghel het herinneren via beeld aanpakt. 40-45, de Tweede Wereldoorlog. Voor mij is die oorlog een getal. Net als Nederland-Duitsland, voetbal, 1974. Nine eleven, de ineenstorting van de twin-towers. Maar in het werk van Oosteweeghel is de snelste weg naar de herinnering is het beeld. Dat zijn onze ogen, niet meer de cognitie. 40-45 wordt vervangen door het beeld van de gebombardeerde binnenstad. Foto’s gaan ons geschiedenisbeeld bepalen en onze herinnering. Het mag ook over geur gaan. Denk maar aan de geur van de zeep die mijn moeder gebruikte. Of haar 4711 Boldot-flesje wat zij sprenkelde op haar zakdoek als wij op bezoek gingen. Je kunt het ook met geluid hebben; het beeld heeft niet het alleenrecht, maar daar gaat het nu wel over. Beelden maken, kijken je ogen gebruiken. Het is een zintuigelijke manier van herinneren. En die openen andere deuren naar ons geheugen dan ons brein en onze taal. Zij roepen dieper liggende emotie op.
In onze politieke cultuur staat transparantie centraal. Doorzichtigheid. Je mag het gerust een kernwaarde noemen in onze politieke cultuur noemen. Alles moet je kunnen zeggen en alles moet je willen en kunnen weten. Onwetendheid als kracht. Oorlog als vrede. Privacy is diefstal. Delen is mee-leven. De foto die ik van mijn geliefde maak, deel ik, vooral als ik bedrogen word. En soms als ik een ‘catch’ heb. Ik weet niet of oosteweeghel het zelf vindt, maar in feite herintroduceert zij de schoonheid van het geheim of de geheimzinnigheid. Zij laat de kracht zien van het verborgene, het niet-uitgesprokene. Daarmee gaat zij als een echte kunstenaar-fotograaf nu eens recht tegen de tijdsgeest in. En ik vind dat onze samenleving, dat wij dat nodig hebben.
Tegelijkertijd past zij naadloos in de tijdsgeest. Zij introduceert de herinnering als een mediabeeld. Als een gestileerde en deels ge-ensceneerde ervaring waardoor ook het elkaar missen en het langs elkaar heen leven schoonheid is.
Mijn leven is bij tijd en wijle rommelig. Ik weet soms niet wat ik doe en waar ik heen ga. Zei ik soms? Ik weet het vaak niet. Maar zet mij voor een camera, een publiek en ik laat weten dat ik het wel weet, en dat ik wat ik doe echt door- en overdacht is. Dat is het mediabeeld waaraan ik mijzelf graag spiegel. En omdat ik graag wil laten zien dat ook ik weet wat stijl en stilering is.
Ik dank u wel.”